Liệu có thể thực hiện xét nghiệm ADN từ những đồ vật đã qua sử dụng như bàn chải đánh răng, ly nước hay quần áo? Nội dung dưới đây sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi này, giúp bạn hiểu rõ khả năng và hạn chế của việc thu thập ADN từ các vật dụng hàng ngày, hãy cùng tìm hiểu bạn nhé!

1. Nguyên lý thu thập ADN từ đồ vật đã qua sử dụng

ADN là phân tử mang thông tin di truyền của mỗi cá nhân, tồn tại trong hầu hết các tế bào cơ thể như da, tóc, móng tay, nước bọt hay máu. Khi một người sử dụng một đồ vật, họ có thể để lại các tế bào chứa ADN trên bề mặt vật đó. Chẳng hạn, khi uống nước từ một chiếc ly, nước bọt có thể lưu lại trên miệng ly hoặc khi sử dụng bàn chải đánh răng, các tế bào niêm mạc miệng có thể bám vào lông bàn chải.

Quá trình xét nghiệm ADN từ đồ vật bắt đầu bằng việc thu thập mẫu từ bề mặt vật dụng, sau đó phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm. Lúc này, ADN được tách chiết, khuếch đại và so sánh với các mẫu tham chiếu để xác định danh tính hoặc mối quan hệ di truyền. Tuy nhiên, chất lượng và số lượng ADN thu được phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời gian sử dụng, cách bảo quản đồ vật và mức độ tiếp xúc của người dùng.

Một điểm đáng chú ý là không phải mọi đồ vật đã qua sử dụng đều phù hợp cho xét nghiệm ADN. Những vật dụng tiếp xúc trực tiếp với cơ thể như dao cạo râu, lược chải tóc, quần áo lót,… thường chứa nhiều ADN hơn so với các vật dụng ít tiếp xúc như tay nắm cửa hay bút viết. Do đó, việc lựa chọn đồ vật phù hợp là yếu tố quan trọng để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác.

2. Ứng dụng thực tiễn của xét nghiệm ADN từ đồ vật

Xét nghiệm ADN từ đồ vật đã qua sử dụng mang lại nhiều lợi ích trên thực tế. Trong lĩnh vực pháp y, kỹ thuật này được sử dụng để điều tra tội phạm. Chẳng hạn, cảnh sát có thể thu thập ADN từ điếu thuốc, dao hoặc quần áo tại hiện trường để xác định nghi phạm. Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích khi không có mẫu máu hoặc mô trực tiếp từ nạn nhân hoặc hung thủ.

Trong đời sống cá nhân, xét nghiệm ADN từ đồ vật giúp giải quyết các vấn đề như xác định quan hệ huyết thống. Chẳng hạn, nếu một người không muốn lấy mẫu trực tiếp từ cơ thể, họ có thể cung cấp bàn chải đánh răng hoặc ly nước đã sử dụng để thực hiện xét nghiệm. Điều này đặc biệt hữu ích trong các trường hợp nhạy cảm, như xác định cha con mà không cần sự đồng ý trực tiếp của đối tượng.

Ngoài ra, xét nghiệm ADN từ đồ vật còn được ứng dụng trong nghiên cứu lịch sử và khảo cổ học. Các nhà khoa học có thể phân tích ADN từ những hiện vật cổ như quần áo, đồ trang sức hoặc công cụ để tìm hiểu về nguồn gốc di truyền của người xưa. Dù vậy, việc thu thập ADN từ các hiện vật cổ thường gặp khó khăn do sự phân hủy của mẫu theo thời gian.

3. Hạn chế và lưu ý khi xét nghiệm ADN từ đồ vật

Mặc dù xét nghiệm ADN từ đồ vật đã qua sử dụng mang lại nhiều lợi ích, nhưng phương pháp này cũng tồn tại một số hạn chế như:

- Lượng ADN thu được từ đồ vật thường rất nhỏ, đặc biệt nếu đồ vật đã qua sử dụng từ lâu hoặc bị rửa sạch. Chẳng hạn, một chiếc ly đã được rửa bằng nước nóng hoặc chất tẩy rửa sẽ không còn đủ ADN để phân tích.

- Nguy cơ nhiễm bẩn mẫu là một vấn đề lớn. Nếu nhiều người cùng sử dụng một đồ vật như cốc uống nước chung trong gia đình, ADN của nhiều cá nhân có thể lẫn vào nhau, làm giảm độ chính xác của kết quả. Do đó, khi thu thập mẫu, cần đảm bảo đồ vật chỉ được sử dụng bởi một người hoặc được bảo quản cẩn thận để tránh tiếp xúc với người khác.

- Chi phí thực hiện xét nghiệm ADN từ đồ vật thường cao hơn so với xét nghiệm từ mẫu trực tiếp như máu hoặc nước bọt. Lý do là quá trình tách chiết ADN từ đồ vật đòi hỏi kỹ thuật phức tạp và thiết bị chuyên dụng. Vì vậy, người dùng cần cân nhắc chi phí và mục đích trước khi quyết định thực hiện xét nghiệm.

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, bạn nên chọn các cơ sở xét nghiệm uy tín, có chứng nhận quốc tế như Viện Sinh học Phân tử LOCI. Ngoài ra, khi thu thập đồ vật để xét nghiệm, hãy sử dụng găng tay sạch và bảo quản mẫu trong túi kín để tránh nhiễm bẩn. Những lưu ý này sẽ giúp tăng khả năng thành công của xét nghiệm ADN.

Thùy Duyên