Xét nghiệm ADN mẹ con tuy không phổ biến như xét nghiệm cha con nhưng ngày càng được quan tâm trong nhiều trường hợp đặc thù. Nhu cầu xác định mối quan hệ huyết thống mẹ con phục vụ các mục đích pháp lý hoặc cá nhân đang gia tăng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết để giải đáp mọi thắc mắc về xét nghiệm này.

1. Tổng quan

Xét nghiệm ADN mẹ con là phương pháp khoa học nhằm xác minh mối quan hệ huyết thống giữa người mẹ và con cái. Mỗi cá nhân thừa hưởng một phần ADN từ cả cha và mẹ, do đó, việc so sánh ADN của người con với người mẹ giả định sẽ giúp xác định chính xác mối quan hệ huyết thống giữa hai người dựa trên quy luật di truyền.

Xét nghiệm ADN mẹ con thường được áp dụng trong các tình huống cụ thể như:

- Xác minh quan hệ huyết thống sau thời gian dài xa cách, chẳng hạn như khi mẹ con thất lạc.

- Kiểm tra phôi thai trong trường hợp thụ tinh nhân tạo để đảm bảo phôi được cấy ghép thuộc về người mẹ.

- Xác minh trường hợp nghi ngờ nhầm lẫn trẻ sơ sinh tại bệnh viện.

- Hỗ trợ các thủ tục pháp lý như làm giấy khai sinh, xin nhập tịch, giải quyết tranh chấp thừa kế, hoặc các vấn đề liên quan đến di trú.

2. Cơ sở khoa học

ADN ty thể, một loại ADN đặc biệt nằm trong ty thể của tế bào có vai trò quan trọng trong xét nghiệm mẹ con. Chỉ có phụ nữ mới truyền ADN ty thể cho thế hệ sau, do đó loại ADN này của người mẹ sẽ tồn tại trong cơ thể con và được sao chép qua các thế hệ. Đây là nền tảng khoa học để xác định mối quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.

Quy trình thực hiện thường gồm các bước sau:

- Thu thập mẫu: Nhân viên y tế lấy mẫu sinh học từ người con và người mẹ giả định, đảm bảo tuân thủ quy trình chuẩn.

- Phân tích mẫu: Các mẫu được đưa vào hệ thống máy móc chuyên dụng để phân tích trình tự ADN.

- Trả kết quả: Kết quả xét nghiệm thường có sau khoảng 3 - 5 ngày kể từ khi lấy mẫu, tùy thuộc vào cơ sở xét nghiệm.

3. Độ chính xác

Xét nghiệm ADN mẹ con đạt độ chính xác lên đến 99,99% với hai khả năng:

- Không có quan hệ huyết thống: Nếu không tìm thấy sự trùng khớp giữa các alen, người mẹ giả định và người con không có quan hệ huyết thống.

- Có quan hệ huyết thống: Nếu các alen cho thấy sự trùng khớp, xác suất quan hệ mẹ con đạt 99,99%.

Để đạt được kết quả chính xác nhất, các chuyên gia khuyến nghị nên bổ sung mẫu ADN của người cha nếu có để đối chiếu, giúp tăng độ tin cậy của kết quả xét nghiệm.

4. Các mẫu sinh phẩm thường dùng

Mẫu sinh phẩm phổ biến nhất cho xét nghiệm ADN mẹ con là máu, thường lấy 2 - 3 giọt từ đầu ngón tay hoặc gót chân (đối với trẻ nhỏ) và thấm vào giấy chuyên dụng. Tuy nhiên, nhờ tiến bộ trong công nghệ phân tích ADN, nhiều loại mẫu sinh phẩm khác cũng được sử dụng:

- Tóc có chân tóc.

- Móng tay hoặc móng chân.

- Niêm mạc miệng.

- Cuống rốn đối với trẻ sơ sinh.

Những mẫu này đều chứa ADN giống nhau trong các tế bào của cơ thể, đảm bảo kết quả xét nghiệm có độ chính xác cao. Trong đó, mẫu niêm mạc miệng được ưa chuộng do dễ thu thập và không gây đau đớn. Người làm xét nghiệm chỉ cần dùng tăm bông sạch quệt vào niêm mạc má 5 - 6 lần để lấy nước bọt, sau đó mẫu được bảo quản trong phong bì giấy sạch.

5. Yêu cầu về mẫu phẩm

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, quy trình lấy mẫu xét nghiệm ADN mẹ con có những yêu cầu khác nhau:

- Mục đích dân sự: Khách hàng có thể tự thu thập mẫu như tóc, móng tay, niêm mạc miệng và gửi đến trung tâm xét nghiệm. Kết quả trong trường hợp này chỉ mang tính chất tham khảo, không có giá trị pháp lý.

- Mục đích pháp lý: Quy trình lấy mẫu phải được thực hiện dưới sự giám sát nghiêm ngặt, với đầy đủ thông tin xác minh danh tính của người được xét nghiệm. Các mẫu này thường phục vụ cho các vấn đề pháp lý như tranh chấp quyền nuôi con, làm giấy khai sinh, xin visa di trú hoặc giải quyết quyền thừa kế.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết về xét nghiệm ADN mẹ con. Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc tư vấn cụ thể, hãy liên hệ với Viện Sinh học Phân tử LOCI để được hỗ trợ và giải đáp đầy đủ nhất nhé!

Thùy Duyên